Tại hội thảo “Tháo gỡ vướng mắc để quản lý thuốc lá thế hệ mới” tổ chức tại Hà Nội mới đây, đại diện một số bộ, ngành tham dự đều thống nhất cho rằng, quá trình kiểm soát các dòng sản phẩm thuốc lá mới hiện nay đã quá muộn.
Để việc kiểm soát được áp dụng ngay, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện hành là một công cụ hữu hiệu và đã được thảo luận rất nhiều tại hội thảo. Hiện Bộ Công Thương cho biết sẽ sớm trình Chính phủ dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 67/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống ma túy về kinh doanh thuốc lá để làm cơ sở thúc đẩy thương mại thuốc lá. thuốc lá thế hệ mới (TCM) vào diện quản lý. Được biết, Bộ Tư pháp cũng đã thẩm định Nghị định 67 sửa đổi này và đang trong quá trình hoàn thiện để trình Chính phủ xem xét, ban hành.
Người dùng bị “đẩy” ra chợ đen
Vấn đề buôn bán thuốc hút trôi nổi, kém chất lượng, không có giấy tờ, nguồn gốc từ chợ đen được xã hội quan tâm từ nhiều năm nay nhưng đến nay vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng. đáng giá. Mặc dù các cơ quan chức năng đã tăng cường nỗ lực thực thi các biện pháp phòng, chống buôn lậu nhưng do thiếu các quy định cụ thể nên việc quản lý gặp nhiều khó khăn và còn nhiều rào cản khi xử phạt. Ở góc độ người sử dụng, dù bỏ ra số tiền lớn nhưng họ vẫn phải “đánh cược” với sức khỏe của chính mình trước nhu cầu chính đáng là sử dụng sản phẩm thay thế thuốc lá.
Vì vậy, tại hội thảo, bà Nguyễn Quỳnh Liên, Trưởng ban Dân chủ – Pháp luật, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, đại diện cho tiếng nói của người dân, nhấn mạnh kỳ vọng luật sớm có hiệu lực. phương pháp quản trị lợi thế cạnh tranh, thay vì tập trung thảo luận về tính khoa học đa chiều của sản phẩm trong nhiều năm qua. Trong khi đó, bà Liên chỉ ra thực tế: “Người dân vẫn có nhu cầu sử dụng các loại ĐHCĐ này theo nhu cầu thực, nhưng đây gần như đã trở thành hàng cấm, không được phép lưu hành, điều này rất có hại cho người tiêu dùng.
Cho đến nay, thuốc lá điếu dù có hại cho sức khỏe nhưng vẫn là mặt hàng kinh doanh có điều kiện nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng hợp pháp. Vì vậy, trước quan điểm cấm sản phẩm thuốc lá, sản phẩm có cùng mục đích cung cấp nicotin cho người hút, bà Liên khẳng định: “Vấn đề ở đây là cấm không thể cấm được, chúng ta phải có giải pháp quản lý như thế nào để đảm bảo cho người tiêu dùng, vừa đáp ứng được nhu cầu của họ và mình cũng quản lý được”.
Theo bà Liên, về cơ sở khoa học, vừa qua, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đã ban hành một số tiêu chuẩn cho phép quản lý một số sản phẩm. Tuy nhiên, dưới góc độ người sử dụng, việc thiếu quản lý, chưa có hướng dẫn pháp luật là không công bằng và bình đẳng về cơ hội chăm sóc sức khỏe của người hút thuốc.
Ở góc độ thị trường, bà Liên nhấn mạnh, TLTHM đã là hàng hóa thì có nhu cầu, nên kiểm soát là phải. “Nếu một sản phẩm xuất hiện trên thị trường, phù hợp với nhu cầu của thị trường thì chúng ta phải quản lý”, bà Liên nói.
Quản lý TLTHM – công cụ pháp lý kiểm soát buôn lậu
Chia sẻ thêm về thực trạng nhức nhối của chợ đen TLTHM cũng như những thách thức trong việc xử lý mặt hàng này, TS Kiều Dương, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Chính sách pháp luật, Tổng cục Quản lý thị trường Bộ Công Thương (Bộ Công Thương) cho biết. nêu rõ những khó khăn trong công tác quản lý thông tin với TLM nhập lậu.
Ông kể, mới đây, một tỉnh phía Nam phát hiện vụ tàng trữ khoảng 9 tấn “thuốc lá điếu”. Cơ quan quản lý thông tin đã đưa các sản phẩm này đi xét nghiệm nhưng cơ quan chức năng từ chối, cho rằng không có cơ sở xác minh đó là thuốc lá hay không phải thuốc lá, cuối cùng chỉ khẳng định không có chất này. thuốc trong thành phần. Vì vậy, thông tin cơ quan quản lý buộc phải xử lý như hàng nhập lậu nói chung và tiêu hủy.
Tổng thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam Nguyễn Triết nhận xét, mặt hàng thuốc lá nhập lậu tồn tại nhiều năm nên không thể cấm mà thay vào đó, “cần có hành lang pháp lý cho mặt hàng này để bảo vệ người tiêu dùng”.
Ông Triết cũng kiến nghị nên cho phép các nhà sản xuất trong nước sản xuất loại thuốc lá mới này ở mức vừa phải để thay thế dần hàng nhập lậu.
Chia sẻ thêm về thực trạng nhập lậu TLTHM hiện nay, ông Cao Trọng Quy – Trưởng phòng Công nghiệp thực phẩm, Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương cho biết, sản phẩm TLTHM đang lưu hành chỉ là hàng “trôi nổi” theo quy định. các con đường như xách tay, buôn lậu. Vì vậy, yêu cầu quản lý chất lượng và nguồn gốc TLM hiện nay là rất cần thiết.
Đến nay, công tác quản lý còn chậm so với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ năm 2017 nên thông qua hội thảo, nhiều ý kiến đã cùng nhau lên tiếng về tính cấp thiết của việc đưa TLM vào diện quản lý của pháp luật. luật.
Các sản phẩm cung cấp nicotin mà người hút tìm kiếm dù ở dạng thuốc lá điếu, thuốc lào, xì gà hay TLTHM cũng cần được cung cấp chính hãng với đầy đủ thông tin, cũng như được Nhà nước quy định. chính phủ và các cơ quan chức năng. Do đó, cấm một sản phẩm đáp ứng nhu cầu sử dụng là một cách làm bắt buộc. Điều này cũng được ông Kiêu Dương chỉ ra cùng với mong muốn các cơ quan quản lý “cần có cách tiếp cận cởi mở hơn, phải tìm cách quản lý, có khung pháp lý phù hợp để điều chỉnh, đảm bảo TLM phát triển đúng định hướng chúng tôi muốn.”